พระปางลีลา คือรูปแบบพระพุทธเจ้าในอิริยาบถเยื้องพระบาทก้าวเดินไปข้างหน้า พระบาทขวาเยื้องอยู่ข้างหลัง พระหัตถ์ซ้ายจีบพระหัตถ์ยื่นออกไปข้างหน้า(ไม่ใช่ติดพระอุระ) กลายเป็นต้นแบบของพระพุทธรูปปางลีลาสุโขทัยที่สวยงามในปัจจุบัน
๑.พระลีลาทุ่งเศรษฐี (เม็ดขนุน) กรุวัดพิกุล มวลเนื้อชั้นครู
มวลเนื้อแกร่งจัดจ้าน คล้ายหิน แบบสีผ่าน (สองสี) คนสมัยก่อน ใช้ถักห้อยอาราธนาแขวน
ด้านหลังในส่วนสีส้มตรงกลาง แข็งแกร่งแบบหิน แต่แฝงไว้ด้วยความหนึกนุ่ม แสดงถึงความเป็นมวลเนื้อที่เหนียวข้นมาก่อน
๒.พระลีลาทุ่งเศรษฐี (เม็ดขนุน)
กรุ..วัดพระบามธาตุนครชุม มวลเนื้อแกร่งคล้ายหิน สีเทาอมเขียว (สีเทาหิน) ขนาดมาตรฐาน แบบที่พบมาก..
องค์นี้สังเกตุ "นิ้วหัวแม่มือขวา" ดูเสมือนนิ้วจริงหรือดูไม่กระด้าง
ความไม่กระด้าง คือ...การดูเสมือนจริง แม้แต่พระพักตร์แม้แค่เห็นเพียงไรๆ แต่ก็ดูเสมือนมีชีวิต ซึ่งต้องอาศัยการผ่านกาลเวลามาเป็นหลายๆร้อยปีขึ้นไป
๓.พระลีลาทุ่งเศรษฐี (เม็ดขนุน)
กรุบ้านเศรษฐี พบองค์เดียวในหม้อไหดินเผา.. ร่วมกับพระซุ้มกอ มวลเนื้อแกร่งคล้ายหินทั้งองค์ สีเทาอมเขียว (สีเทาหิน) ขนาดมาตรฐาน แบบที่พบมาก..ปรากฏคราบหินปูน แสดงถึงการผ่านกาลเวลาและสภาพความชื้นในกรุ...
๔.พระลีลาทุ่งเศรษฐี (พลูจีบ) กรุวัดพิกุล
กรุ..หม้อไหดินเผา ปรากฏคราบปูน เป็นปูน..แบบหรือชนิดเดียวกันกับที่ใช้อุดหรือปิดปากหม้อไหดินเผา
๕.พระลีลาทุ่งเศรษฐี (พลูจีบ) กรุวัดพิกุล
เนื้อพระสีขาวหม่น แห้งซีด
๖.พระลีลาทุ่งเศรษฐี (เม็ดขนุน)
กรุ..หม้อไหดินเผา วัดพระบรมธาตุนครชุม ร่วมกับพระซุ้มกอ พบองค์เดียวซึ่งมีขนาดใหญ่กว่าขนาดมาตรฐานทั่วไป ลักษณะเด่น เส้นชายจีวรล่าง (ตามภาพ) ปรากฏเป็นลายเส้น จำนวน ๔ เส้น
๗.พระลีลาทุ่งเศรษฐี (ลีลาดอกไม้ไหว)
กรุ..หม้อไหดินเผา วัดพระบรมธาตุนครชุม ร่วมกับพระซุ้มกอ พบองค์เดียว ลักษณะองค์พระบางและมีลายเส้นที่ดูตื้นจากความเสื่อมสภาพตามกาลเวลา 
๘.พระลีลาทุ่งเศรษฐี (ลีลาประทานพร)
กรุ..หม้อไหดินเผา วัดพระบรมธาตุนครชุม ร่วมกับพระซุ้มกอ พบองค์เดียว ลักษณะองค์พระบาง พุมธศิลป์ดูคล้ายพระลีลาฝักดาบ มวลเนื้อดูนุ่มนวลสบายตา
๙.พระลีลาทุ่งเศรษฐี (เม็ดขนุน) กรุวัดป่ามืด
กรุ..หม้อไหดินเผา วัดป่ามืด ลักษณะพิเศษ ช่วงไหล่จะกว้าง บางครั้งพบร่วมกับพระลีลาเม็ดขนุนและพระซุ้มกอ และพระพิมพ์ดินเผาอื่นๆของวัดพระบรมธาตุ จึงน่าจะสันนิษฐานได้ว่าน่าจะมีการรวบรวมไว้ในคราวบูรณะก็เป็นได้ ลักษณะเด่นเนื้อพระองค์นี้ ในส่วนของผิวที่ตึงเรียบจะมีลักษณะลื่น ใส เงา สวยงาม
๑๐.พระลีลาทุ่งเศรษฐี (เม็ดขนุน) กรุวัดพิกุล
พระพักตร์หน้าเทวดา สวมพระมาลาชั้นสูง ลักษณะเด่นเนื้อพระองค์นี้ เป็นเนื้อที่เผาไม่สุกหรือดินดิบ มีความแกร่ง แน่น ละเอียดจากการสลายตัว เม็ดแร่ แปรเปลี่ยนสี คล้ายสีอัญมณีดิบ พระพักตร์ประดุจมีชีวิต
๑๑.พระลีลาทุ่งเศรษฐี (เม็ดขนุน) กรุวัดป่ามืด สีม่วง..หายากมาก
มวลเนื้อแกร่ง แน่น สีม่วงใสอมขาว สวยงาม
เม็ดแร่ดอกมะขาม แปรเปลี่ยนสี มีชั้นผิวนอกสีส้ม นุ่มนวลตา ปรากฏคราบยางไม้สีขาวขุ่น (ยางไม้ตกตะกอน) และคราบยางไม้สีดำ
เม็ดแร่ดอกมะขาม ที่ระเบิดเป็นหลุม คงเหลือชั้นผิวสีเข้ม (เหล็ก)และสีส้ม
๑๒.พระลีลาทุ่งเศรษฐี (เม็ดขนุน) เนื้อแห้งซีด พิมพ์บาง หลังระเบิด
มวลสารมีการละลายตัวเป็นทิวริ้ว หรือขึ้นลายไม้ สวยงาม
" รอยเล็บจิก" ส่วนบนองค์พระ นำพระออกจากแม่พิมพ์ แบบโบราณ ลักษณะเช่นนี้ มีปรากฏในพระซุ้มกอเช่นกัน
แร่ละลาย
คนสมัยโบราณ จะเรียกพระเครื่องปางลีลา..ว่า "พระเจ้าเดินจงกรม" เนื่องจากคล้ายพระที่กำลังปฏิบัติในท่าเดินจงกรม และในสมัยก่อนไม่มีคำว่าลีลา
โดย....
ร.ต.อ.อภิชาติ ปัดภัย
รอง สวป.สภ.เมืองตาก
