"วัดต้นเกว๋น (วัดอินทราวาส )"
บ้านต้นเกว๋น ต.หนองควาย อ.หางดง จ.เชียงใหม่
"วัดต้นเกว๋น"หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า"วัดอินทราวาส" ตั้งอยู่ที่หมู่บ้านต้นเกว๋น ต.หนองควาย อ.หางดง จ.เชียงใหม่ ใกล้ๆกับที่ตั้งของอุทยานหลวงราชพฤกษ์และวัดพระธาตุดอยคำ
"วัดต้นมะเกว๋นหรือวัดอินทราวาส" เป็นวัดที่มีอาณาเขตไม่ใหญ่โตกว้างขวางมากนัก แต่พุทธศิลป์ภายในวัดนั้นทรงคุณค่า อันเป็นรูปแบบสถาปัตยกรรมแบบล้านนาดั้งเดิมและยังคงอนุรักษ์ไว้สืบทอดฝีมือมรดกเชิงช่างแบบล้านนา ควรค่าแก่การศึกษาเป็นอย่างยิ่ง
ที่ตั้งของวัดในสมัยก่อนเต็มไปด้วยป่าต้นมะเกว๋น ชาวบ้านจึงเรียกว่า "วัดต้นมะเกว๋นหรือวัดต้นเกว๋น" ก่อนจะเปลี่ยนชื่อมาเป็น "วัดอินทราวาส" ตามชื่อเจ้าอาวาสรูปหนึ่ง คือครูบาอินทร์ ที่มีความสำคัญและนำความรู้เชิงช่าง มาปรับปรุงพัฒนาวัดในช่วงประมาณ พ.ศ.๒๓๙๙ -๒๔๑๒ จนมีพุทธศิลป์แบบล้านนาดังปรากฏในแบบปัจจุบัน
"ต้นมะเกว๋น"หรือบางทีก็เรียกต้นตะขบป่า เป็นไม้ป่าโบราณปัจจุบันหาชมได้ยากแล้ว ลักษณะของต้นมะเกว๋นเป็นไม้พุ่มยืนต้นขนาดปานกลาง กิ่งหรือลำต้นมีหนามแหลมยาวขึ้นอยู่ประปรายตามซอกใบหรือกลางลำต้น ลูกเมื่อสุกแล้วสามารถนำมารับประทานได้ มีลักษณะกลมประมาณลูกแก้วเด็กเล่น สีน้ำตาลเข้มถึงออกดำ สมัยก่อนมีตวงขายหรือวางขายเป็นกองๆตามตลาด รสชาติหวานอมฝาดเล็กน้อย
บริเวณวัดยังมีต้นตาลโบราณขึ้นสูงแซม ได้บรรยากาศไปอีกแบบ
"วิหารวัดต้นเกว๋น"
"วิหารวัดต้นเกว๋น" แสดงถึงรูปแบบความเป็นสถาปัตยกรรมแบบล้านนาที่ยังคงแบบดั้งเดิมและสมบูรณ์หาชมได้ยาก โครงสร้างยังคงรูปแบบหน้าบันเป็นแบบม้าต่างไหม มีโครงหลังคาลดหลั่นกันแบบหน้าสามชั้นหลังสองชั้น
"โครงสร้างหน้าบันแบบม้าต่างไหมหรือคนบรรทุกสัมภาระ(ไหม)บนหลังม้า"
ภายในวิหารวัดต้นเกว๋น
พระประธานภายในวิหาร
ดาวเพดานในวิหาร
หน้าต่างแบบช่องลมโบราณ
คันทวยหรือค้ำยันและบัวหัวเสา แกะสลักลวดลายสวยงาม โครงสร้างส่วนหนึ่งประดับด้วยกระจกสี
เอกลักษณ์อีกรูปแบบหนึ่งของสถาปัตยกรรมการสร้างวัดในแบบล้านนาคือจะนิยมปั้น "พญานาค"โดยมีตัว "มกร" คายพญานาคออกมา เรียกว่า "มกรคายนาค" โดยจะนิยมปั้นไว้ที่สองข้างประตูทางเข้าวัด บันไดทางขึ้นพระเจดีย์ สองข้างบันไดทางขี้นโบสถ์หรือวิหาร เป็นต้น
"มกรคายนาค"
ความโดดเด่นอีกอย่างหนึ่งอันเป็นเอกลักษณ์ของวิหารแห่งวัดต้นเกว๋นที่หาชมที่อื่นไม่ได้ คือการปั้น"มกรคายนาค"อีกตัวไว้ที่ส่วนหางของพญานาค ทำให้มีมกรสองตัวคายพญานาค ศิลปะจึงเป็นแบบ "มกรคู่...คายนาค"
"มกร..ส่วนหางนาค"
"มกร..ส่วนศรีษะนาค"
"นาค"
พระอาทิตย์ยามเกือบบ่ายโมง..พอถ่ายรูปออกมาก็ได้เป็นแบบนี้ครับ
"มณฑปจตุรมุข" พบเห็นเพียงแห่งเดียว มีลักษณะแบบศาลาโถงหรือแบบเปิดโล่ง มีหน้ามุขหรือส่วนหน้าของอาคารยื่นออกมาทั้งสี่ด้าน หลังคามุงด้วยกระเบื้องดินขอมีซุ้มหลังคาปราสาทอยู่ด้านบนประดับอีกชั้นเพิ่มความโล่งของพื้นที่อาคาร "มณฑปจตุรมุข"เคยใช้เป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ เพื่อให้ประชาชนสักการะบูชาและสรงน้ำ
"ภายในมณฑปจตุรมุข"
โคมล้านนา
นอกจากนั้นโดยรอบวิหารยังมีศาลาก่อสร้างเป็นระเบียงทางเดิน สามารถเดินอ้อมพระวิหารได้หรือเรียกว่า "ระเบียงคด"
วิหารแห่งนี้ยังห้อมล้อมไว้ด้วยผืนทราย เช่นแบบที่วัดพระธาตุลำปางหลวง จังหวัดลำปาง วัดพระธาตุหริภุญชัย จังหวัดลำพูนหรือแบบวัดทั่วไปทางถิ่นล้านนา อันมีความหมายถึงมหานทีสีทันดร ผืนน้ำมหาสมุทรกว้างใหญ่ล้อมรอบจักรวาลและเขาพระสุเมรุในคติไตรภูมิ
"วัดต้นเกว๋น" จัดเป็นโบราณสถานที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ แค่ได้มาชมรูปแบบของสถาปัตยกรรมก็ได้ความรู้ในด้านศาสตร์และศิลป์แห่งล้านนา เก็บความประทับใจย้อนรอยให้หวนนึกถึงวิถึชาวบ้านในอดีตได้ ปัจจุบัน..เพื่อการอนุรักษ์ไว้เป็นโบราณสถาน จึงได้แยกบริเวณที่ให้พระสงฆ์พำนักไว้ยังอีกบริเวณหนึ่ง
